Ver-ant-woor-de-lijk (bijvoegelijk naamwoord)

Verantwoordelijk (bijvoeglijk naamwoord)

´Ik deed het niet expres! Ik wou het helemaal niet doen, maar het gebeurde gewoon!´

Hij stond met een geheimzinnig lachje in de badkamer. Ik was hooguit een halve minuut de badkamer uit geweest. Ik had hem net afgedroogd en hij was bezig met zich aankleden. Daarna zou ik de puntjes van zijn haar aan de achterkant even knippen, tegen de klitten.
'Wat heb jij gedaan?' was mijn reactie op zijn geheimzinnige lachje.
'Niks!'
'Ik geloof er niets van!'
Hij begint te jammeren. 'Oké ik heb een stukje van mijn haar geknipt!'
Hij draait zich om en ik zie de andere kant van zijn gezicht, een heel stuk haar is schuin afgeknipt. 'Wat heb je nou gedaan?! Dat kan toch niet! Je kan toch niet zomaar een stuk van je haar afknippen!' zeg ik.
En toen kwam het. Een zee van excuses met als kern: hij kon er niets aan doen, het gebeurde gewoon en eigenlijk kon hij niet anders. En ik had tenslotte alvast de schaar gepakt om zijn puntjes te knippen.
Alle excuses heb ik uiteraard direct in de wind geslagen. Zijn haar moest een stuk korter en als straf heeft hij twee dagen niet mogen DSsen.

De volgende morgen echter, tref ik hem beneden aan, met zijn zus. Zijn zus op de DS die hem meteen uitzet als ik beneden ben. En normaal zit ze niet op de DS, normaal is ze aan het tekenen of lezen. Zijn naam plus de woorden 'heb jij' waren al genoeg om hem te laten opbiechten dat hij inderdaad op de DS van zijn zus had gespeeld, maar ook daar kon hij niets aan doen. De straf was namelijk oneerlijk. Want hij moet wel DSsen, zo leuk vind hij dat! Het was gewoon geen goede straf!

Die middag leek het mij een goed idee om het eens over 'verantwoordelijkheid' te hebben.
Ik vroeg hem of hij wist wat dat was 'verantwoordelijk zijn'. Ja, dat wist hij echt wel.
'Dan ben je de baas en bepaal je alles.'
'Het lijkt erop' leg ik uit, 'als je verantwoordelijk bent, dan moet je zorgen dat dingen goed gaan.' Bijvoorbeeld: 'ik ben verantwoordelijk voor jullie, dus als ik jullie alleen naar school zou laten lopen en je komt onder een auto, dan is dat mijn schuld, want ik ben verantwoordelijk voor jullie. Ik moet zorgen dat jullie veilig zijn en genoeg te eten krijgen en gezond ook.'
Dat klonk best logisch.
'Maar' ga ik veder, 'jij bent nu al bijna acht en dan ben je zelf verantwoordelijk voor de dingen die je doet. Bijvoorbeeld, als je gaat tekenen op de muur, waarvan je weet dat je dat niet mag, dan ben je daar verantwoordelijk voor. En als je een stuk van je haar afknipt, dan heb je dat zelf gedaan. Je hebt zelf de schaar gepakt en een stuk afgeknipt, zonder dat iemand zei dat het moest of mocht. Dan kun je niemand anders de schuld geven, dan ben jij daar verantwoordelijk voor.'
Snap je?
Hij begreep het volkomen. Geen vragen. Het was duidelijk.

Afgelopen middag wil ik de was uit de machine halen, tot mijn verbazing staat deze weer zijn programma af te werken. Niet lang daarvoor had Wolf brokjes voor Biko uit de werkkamer gepakt, dan moet hij langs de wasmachine.
Als ik hem vraag of hij aan de wasmachine heeft gezeten antwoord hij: 'Ja, ik ben verantwoordelijk!'