Snap
  • Mama

Laaggeletterdheid vs de verloedering van de taal

Onlangs in het nieuws: veel verborgen laaggeletterdheid is in Nederland. Dat is verontrustend. Ook verontrustend: verloedering van de taal.

Nu ik zelf regelmatig een stukje zit te tikken en daarbij ook veel blogs (en nieuwsberichten) lees valt het mij vaak op hoe slecht het taalgebruik is. Om mijzelf niet helemaal vrij te pleiten: ik heb echt serieus moeite met d's en t's. Ik verbloem dat vaak door een zin anders te formuleren of om een ander woord te gebruiken. Soms ontkom ik er niet aan en dan heb ik echt de hulp nodig van het 'almachtige' internet. En dan nog gaat het wel eens mis. Beloofd of belooft? Verhuist of verhuisd? ik zou het echt niet weten. Ik schaam mij er ook niet voor. Dat gehannes met het Kofschip was toch al niet echt mijn ding. Iets met zeeziekte. Wel heb ik last van plaatsvervangende schaamte.

Zoals ik al eerder noemde: ik lees veel verhalen en blogs op internet. Ik vind het een goede zaak dat men van zich afschrijft. Dit werkt vaak verhelderend, je kan je verhaal kwijt aan wie het dan ook maar wil lezen en psychisch is het ook goed voor je. Tot zover de stimulans. De laatste jaren is onze taal aan het verloederen. Al weet ik niet helemaal of dat de juiste term is. Persoonlijk erger ik mij vaak groen en geel aan het taalgebruik. Ik heb enkele voorbeelden:

Met stip op nummer 1 is het woordje 'me'. Nu is dat een heel gewoon woord, maar niet als je het gebruikt in combinatie met bijvoorbeeld een zelfstandig naamwoord; me dochter, me fiets, me auto, enz. Moet ik nog even doorgaan? Het is mijn dochter, mijn fiets en mijn auto. Ik ben vaak geneigd om de blogs over te slaan waarin het woordje 'me' verkeerd wordt gebruikt. Op social media moet ik mij inhouden om niet te gaan schreeuwen als het daar voorbij komt. Ook nu word ik weer kriegelig. 

Het gebruik van leestekens. Er komt wel eens een blog voorbij waarin het een hele lange zin is van wel 45 regels. Dat leest niet prettig. Zo nu en dan een punt, komma of hoofdletter doet echt wonderen voor het leesplezier. Ook alinea's zorgen voor een mooi overzichtelijk geheel.

Jou vs jouw. Ook een veelgemaakte fout. En dan niet alleen in blogs. Ook op websites en nieuwsberichten. Als voorbeeld: op een website vergelijkbaar met Mamaplaats zochten ze bloggers; betaald en vrijwillig. In de vacature stond: "... stuur jou blog...". Ai, voor een blogsite toch een pijnlijke fout. 

Het irriteert me en/of ik erger mij eraan. Vaak worden deze twee door elkaar gehusseld; ik irriteer mij eraan. Om een poging te doen om het uit te leggen: 

Irriteren betekent 'boos of ongeduldig maken'. Het is een werkwoord dat met een lijdend voorwerp wordt gecombineerd. Het komt vaak voor als wederkerend werkwoord in combinatie met het voorzetsel aan (zich ergens aan irriteren), maar dit wordt als een fout gezien. Wel juist zijn bijvoorbeeld:

  • Zij irriteert me met haar verwaande gedrag. (me is lijdend voorwerp)
  • Zijn bazige optreden irriteerde hen enorm. (hen is lijdend voorwerp)

(Bron: genootschap onze taal; www.onzetaal.nl)

Als laatste dan nog de woordjes 'als' en 'dan'. Het lijkt bijna alsof het woordje 'dan' niet bestaat; hij is groter als mij. Neehee... Hij is groter DAN mij. Nu kan ik nog gaan muggenziften over 'mij' en 'ik', maar het is blijkbaar al ingewikkeld genoeg.

Ik kan nog pagina's vol typen met contaminaties, pleonasmen, malapropismen (die vaak wel heel grappig zijn!), tautologieën en meer van dat soort 'taal-termen', maar daar is het mij helemaal niet om te doen. Ik wil geen betweter zijn en het is al helemaal niet de bedoeling om andere mensen te beledigen. Het ergerde mij al een poos en nu moest ik het toch even van me (nu wel correct gebruikt) afschrijven.

Waar ik wel van schrik is de grote hoeveelheid mensen die niet of nauwelijks kunnen lezen of schrijven. Vaak hebben deze mensen een heel smoezenboekje paraat als het op lezen en schrijven aankomt. Ik heb met deze mensen te doen. Niet alleen in het dagelijks leven is het onhandig. Ik denk aan bijzondere gebeurtenissen als je een kaartje wil sturen of nog simpeler; gewoon even iemand opbellen. Deze mensen zitten vaak ook in een sociaal isolement en daar word ik best verdrietig van. Ik zeur weleens over eenzaamheid, maar dat haalt het niet bij deze groep mensen. En nu zijn er veel mensen die denken dat het om allochtonen gaat, maar niets is minder waar. 70% van de laaggeletterden is autochtoon. Wel komt het vaker voor bij allochtonen. In dit huidig kabinet is er geen ruimte om deze mensen te helpen. Deze mensen hebben geen 'potje'. Ze moeten het hebben van stichtingen en bijbehorende vrijwilligers. Ik beken tot mijn schaamte dat ik geen vrijwilliger ben, maar het eigenlijk wel zou moeten zijn. Een uurtje in de week helpen met post en brieven schrijven, hoe moeilijk kan het zijn? Nou, een peuter en een baby maken het vrijwel onmogelijk. Toch moet ik mij er eens in verdiepen. Ik neem mijn kinderen dan maar gewoon mee. Ook gezellig.

8 jaar geleden

In jouw geval is er een aanwijsbare reden, daar kan je niets aan doen. Ik heb juist heel veel respect voor je, er zullen niet veel zijn die zo in het openbaar durven te schrijven. En het zou inderdaad fijn zijn als de blogs straks weer kunnen worden aangepast.

8 jaar geleden

Ah, ja. Dat is inderdaad ook een ergernis. Het is wel hetzelfde maar getuigt niet van respect...

8 jaar geleden

Ik ben ook echt geen taalwonder, en schrijffouten maken we allemaal. Maar het is een verschil tussen een schrijffoutje of verkeerd taalgebruik... En idd, enige en enigste. Die was ik nog vergeten ;-)

8 jaar geleden

Ik vind taalfouten soms ook wel een beetje iritant. Ik hoop ook dat we weer snel onze blogs kunnen verbeteren. Waar ik mij het meeste aan erger is het respectloze als het om mensen gaat die zijn overleden. In plaats van stoffelijk overschot of lichamen vindt men het de normaalste zaak van de wereld om te spreken van lijken.