Een avond vol onverwachte herkenningen

Een avondje lekker op de bank. Tijd voor fijne en geestdodende tv. Even niet nadenken. Kijken en niet hoeven op te slaan wat je ziet. Heerlijk! Ik noem het mijn GTST momentjes. In de tuin hoor ik mijn wederhelft stoeien met een waterbaan. Gaat prima denk ik en ga door met zappen. Terwijl ik zap kom ik op DWDD Summerschool met Femke van der Laan. Waar zou het over gaan? Verdriet. Hmmm verdriet... Toch zap ik niet verder.

Meteen denk ik aan mijn eigen verdriet. Dat is er ook nog steeds. Dat is niet erg, dat weet ik! Maar wat vind ik er eigenlijk van dat ik nu naar een pleidooi over iemand anders haar verdriet ga luisteren? Kan ik dat of moet ik dat eigenlijk wel doen? Ik merk dat het helpt dat het, in dit geval, over een echtgenoot gaat. Het is niet erger of minder erg, maar het is niet te vergelijken met onze situatie en dat maakt dat ik besluit te blijven kijken.

Femke wil in haar pleidooi drie lessen bespreken die ze heeft geleerd terwijl ze veel verdriet had om het verlies van haar echtgenoot. Ik ben nieuwsgierig of ik het herken of juist helemaal niet.

Femke haar eerste les is: Deel je verdriet. Meteen een rake opmerking. Natuurlijk doe ik dat. Vooral thuis en bij mensen dichtbij. Maar het overlijden van Mees is nu wat langer geleden en dan deel ik mijn verdriet toch minder vaak met anderen. Ik merk dat ik het alleen nog maar met anderen deel als ik me echt veilig voel en als er een situatie is waarbij iets me echt heel erg raakt.

Terwijl ik kijk en luister bedenk ik wanneer ik voor het laatst mijn verdriet met anderen heb gedeeld. Dat was op een studiedag van school. We moesten eigenlijk een gesprek oefenen, maar mijn twee lieve collega's(die eigenlijk veel meer zijn dat collega's) hadden allang gezien dat ik enorm geblokkeerd was. Ze stelden vragen en ik probeerde sterk te zijn, maar brak uiteindelijk toch. Ik brak doordat ik vertelde dat als iemand een opmerking maakt die Mees, mijn gezin of mijzelf raakt (vaak in minder positieve zin) dat er dan bij mij iets stuk wordt gemaakt. Iets wat daarna bijna niet meer te herstellen is. Er ontstaat een angst, een negatieve gedachte of een onveilig gevoel bij die persoon en dat gaat niet meer weg. Ik gaf hen voorbeelden van hulpverlening, maar ook van dichterbij en schoolgerelateerd. Ook de reden waardoor ik op dat moment enorm was geblokkeerd durfde ik te vertellen. Er werd oprecht naar me geluisterd. Wat fijn! Ze hebben me gewoon even verdrietig laten zijn!

Een moment dat ik mijn verdriet durfde te tonen en me veilig voelde.

Intussen gaat Femke verder met haar pleidooi en komt ze op een filmpje uit 'Inside out', een Pixar film over de verschillende emoties van een meisje. Dit filmpje raakt me enorm! Het geeft precies weer hoe de buitenwereld soms ook reageert als je verdriet hebt. Het moet allemaal maar leuk en gezellig zijn... We moeten door! En dat kan soms gewoon niet. Soms moet je iemand gewoon even laten praten en verdrietig laten zijn!

Maar andersom ook. In mijn eigen hoofd probeer ik ook vaak genoeg sterk te zijn voor de buitenwereld. Doen alsof ik gelukkig ben, terwijl dat misschien helemaal niet zo is. Doorgaan alsof er niets is gebeurd. Soms een handig overlevingsmeganisme, maar daarmee druk ik mijn eigen verhaal weg, wat ik aan de andere kant ook zo graag wil delen.

Zo ook in bovenstaand voorbeeld tijdens de studiedag. Iets in mij wilde me toch even groot houden. Doen alsof er niets aan de hand was. Nu ik dit schrijf en opnieuw lees, denk ik: wat een onzin. Ik mag hier zeker verdrietig om zijn. Wat had ik op dat moment een pijn! En er waren twee lieve mensen die doorgingen tot die pijn geuit kon worden en daarna rustig luisterden. Dat luchtte op en gaf me ruimte. Dat was wat ik nodig had, een luisterend oor.

Dan komt Femke haar tweede les: Leven met verdriet. Over dat je zo graag wilt dat alles weer normaal wordt. Al snel volgt er een filmpje dat ik al eens had gezien. Een filmpje van Nora McInerny. Het gaat over dat mensen vinden dat je door moet en dat je verder moet. Of dat de omgeving complimenten geeft over dat je zo goed bent verder gegaan. Nora geeft duidelijk aan dat ze niet verder is gegaan. Ze is ermee gaan leven en dat heeft concequenties voor de invulling van haar leven. Het lijkt voor de buitenwereld misschien dat ze door is gegaan, maar dat is in haar ogen niet het geval.

Ik wilde ook dat het leven weer 'normaal' zou worden. Regelmatig kwam dit ter sprake in gesprekken met hulpverleners. Toch kwam het besef dat het leven niet meer 'normaal' zou gaan worden en dat het leven voor mij en voor ons veranderd is. Blijvend veranderd. Dat ik ben veranderd en dat wij zijn veranderd. Samen met mijn haptonoom heb ik bedacht dat er een 'nieuwe normaal' is. Een 'normaal' waarin Mees hoort, terwijl hij er niet meer is. Een nieuw 'normaal' leven dat compleet anders is dan een jaar geleden. Maar een nieuw 'normaal' leven dat bij mij past en wat ik zelf opnieuw kan inrichten. Iets waar mijn omgeving misschien aan moet wennen, maar ze krijgen de tijd en ruimte net zoals dat ik de tijd en de ruimte neem om hier zelf aan te wennen.

Ik ben veranderd. Dit is voor mezelf nu ook steeds zichtbaarder. Ik ben harder, soms wat starder en minder onbevangen. Ik maak nu keuzes waarin mijn gezin en ikzelf voorop staan. Andere dingen zijn minder belangrijk geworden. In dit nieuwe 'normale' leven kan ik genieten van kleine dingen. Een fijn zonnetje, een goed gesprek, samen op de bank of mijn lieve kleine meid die van alles uithaalt en Mees in haar doen en laten meeneemt. Het hoeft niet meer groots en meeslepend te zijn. We hoeven niet meer overal heen. Geluk zit in kleine dingen en dit koester ik nu meer in dit nieuwe 'normale' leven.

Dan is het tijd voor haar laatste les: Verdriet is waardevol. Mijn eerste reactie is afstandelijk. Verdriet heeft me namelijk ook veel pijn gebracht, maar ik luister verder.

'Verdriet heeft waarde doordat je hierdoor vorm geeft aan je verlies, je pijn en je gemis.'

En de toegevoegde waarde van verdriet is dat je meer verbonden kunt zijn met je omgeving. Je omgeving durft het door jouw verdriet ook beter aan om verdrietig te zijn. Iedereen heeft namelijk een ballon aan zijn of haar pols vastgebonden met herinneringen en ervaringen vol verdriet. Iets wat je weet, maar niet altijd ziet.

Terwijl ik ernaar luister probeer ik te kijken of dit in mijn situatie ook zo is. Het is absoluut waardevol, want het gemis van Mees maakt dat ik aan hem denk. Dat is fijn. Ik wil ook graag aan hem denken. Wat het delen met de omgeving betreft heb ik gemerkt dat door mijn verhaal, bij anderen ook dit soort verhalen loskomen. Verhalen van overleden kindjes uit het verleden. Verhalen waar ik en waarschijnlijk ook veel anderen nooit van hebben geweten. Toch merk ik ook dat mensen in mijn omgeving hun eigen verdriet niet willen of kunnen delen in de angst om mij nog verdrietiger te maken. Wat Femke omschrijft lijkt me zo mooi. Dat je samen verdrietig mag en kunt zijn en dat dit niet erg is.

Femke is aan het afronden en terwijl ik blijf kijken bedenk ik me dat ik de afgelopen 8 maanden vaak naar vreemde mensen heb gekeken. Dan probeerde ik me in te bedenken dat die persoon iets heel verdrietigs kan zijn overkomen, maar ik kan dat van buiten niet zien. Net zoals vreemde mensen dat niet aan mij kunnen zien. Toch is het er wel. Volgens Femke hangt het aan een ballonnetje om mijn pols. Als ik hieraan denk dat zorgt dit voor een stukje bewustzijn. Ik ben niet de enige met verdriet. Iedereen kent verdriet, iedereen heeft een ballonnetje aan zijn of haar pols.

Wat was dit een mooi pleidooi en wat heeft Femke rake dingen gezegd. Herkenbare dingen (niet allemaal natuurlijk) maar het is fijn om in een ander je eigen ervaringen te herkennen.

Tot zover mijn avondje geestdodende tv. Het was allesbehalve geestdodend. Het was een avondje televisie vol herkenning en inzicht.