De tuin zonder eind.

De rode vlieger

Vanmorgen, na de ochtendstress en de boodschappen kijk ik even in de brievenbus. Ik schrik als ik een rouwkaart zie. Op de voorkant staat een citaat uit ‘De rode vlieger’, van Ellen Tijsinger. Mijn hart staat even stil. Ik durf m eigenlijk niet open te maken, omdat ik de harde werkelijkheid, eigenlijk nog niet onder ogen wil zien. Ik ga naar binnen en kan dan ineens niet wachten tot ik boven ben, dus ga ik op de trap zitten. En daar lees ik de kaart. “Vredig heengegaan” staat er op. Heel langzaam komt het binnen, maar waarschijnlijk komen de emoties pas over een poosje.

Ellen Tijsinger

Ik ben achttien jaar als ik voor een tijdschrift voor krantenbezorgers een interview mag houden met mijn favoriete schrijfster, Ellen Tijsinger. Ze heeft op dat moment nog niet zoveel jeugdboeken voor oudere kinderen geschreven, wel boeken voor kleinere kinderen en boeken met kinderactiviteiten. ‘Word toch wakker!’ en ‘Nikolaj’ spreken me enorm aan. Ik heb de boeken in één adem uitgelezen en ben onder de indruk van de thema’s die ze kiest voor haar kinderboeken. Een broertje dat in coma ligt en de gevolgen die dat heeft voor de rest van het gezin en een moeder die alcoholist is en daardoor niet voor haar kinderen kan zorgen. Hoe die zich met hulp van buren staande weten te houden, totdat de kinderbescherming ingrijpt.

Jip en Janneke

Hoog boven Utrecht, op de bovenste verdieping van Holiday Inn, ontmoette ik Ellen. Ik stelde vragen over haar boeken en over alles wat in me op kwam. Later ontmoette ik haar nog geregeld op allerlei plaatsen, omdat ik haar opzocht. Verder belde ik haar geregeld als ik een interview met haar wilde op de lokale omroep. Ik ben haar nooit helemaal uit het oog verloren en heb lang contact gehouden. De laatste jaren wat minder. Wel kreeg ik een pyjamaatje van Jip en Janneke toegestuurd na de geboorte van Dunya. Op Dunya’s website waar mensen reacties op haar geboorte konden plaatsen, schreef ze in het gastenboek: “Ik ben meteen naar de winkel gerend om een cadeautje te kopen!” De volgende dag zat het bij de post. Doordat het contact niet verder ging dan af en toe een kaartje, had ik geen zicht op hoe het nu echt met haar ging. Dat ze ziek was, wist ik. En misschien heb ik het gewoon verdrongen, het idee dat het slechter met haar ging dan ik dacht.

Niet zomaar een schrijfster

Er komen heel veel herinneringen naar boven, maar ook een gevoel van spijt. Had ik maar.... maar ik heb ook wel kaartjes gestuurd. Dat er geen antwoord kwam was voor mij een teken dat het niet goed met haar ging. Haar man gaf op Facebook aan dat haar pagina werd opgeheven, omdat ze haar tijd en energie die ze nog had, wilde besteden aan haar gezin, weekendjes weg en leuke dingen doen. Ik heb toen een mooie kaart gestuurd en zal dat nu weer doen. Dat ik een rouwkaart heb gekregen maakt duidelijk genoeg dat ze het heeft gewaardeerd en dat ik niet zomaar een fan was. Ik was haar trouwste fan zei ze altijd.

Vechtersbaasjes

De eerste jaren heb ik Dunya veel voorgelezen uit: “Een heel jaar lief en soms een beetje stout”. De verhalen over Frank en Jet kunnen we wel dromen, maar ze blijven leuk. Dunya’s favoriete verhaal is “Vechtersbaasjes”. Broer en zus die elkaar in de haren vliegen. De pedagogische aanpak van moeder. Mijn favoriete verhaal is dat Frank in een boze bui op de muur gaat tekenen van zijn kamer. Hij tekent wolken en regen, omdat hij zo boos is dat hij niet buiten mag spelen. Hij tekent de grote flat waar hij woont, met een boos jongetje voor het raam. Als zijn moeder komt kijken is ze geschrokken, maar laat ze haar boosheid niet merken. Ze beseft dat hij zijn boosheid heeft weg getekend en is trots op hem. “Teken er ook maar een zon bij, want het regent heus niet altijd” adviseert ze haar zoontje. Als ik dat verhaal aan een klas voorlees vraag ik de kinderen wat ze van die moeder vinden. “Wat zou jouw moeder doen als je op de muren tekent?” vraag ik. De reacties zijn zoals verwacht. Er is niet één kind die zegt dat moeder niet boos zou zijn. “Zou je moeder zeggen: Teken er dan ook maar een zon bij?” vraag ik. De kinderen vallen van hun stoel van het lachen. Ondenkbaar. “Zo’n moeder wil ik ook zijn als ik ooit kinderen krijg”, denk ik dan. Ellen is voor mij dus niet alleen een voorbeeld op het gebied van schrijven, maar ook als moeder realiseer ik me nu. Ook lezen wel in de winter altijd het grote decemberboek helemaal uit. We genieten van de verhalen over Pietje Pedro en van baby Marieke die bij het kerstspel het kindje Jezus mag spelen.

Frank

Tijdens het interview vertelde ze dat haar zoon Frank haar had gevraagd om hem niet meer in een boek te stoppen, nadat de juf uit één van haar boeken had voorgelezen. Toen ik haar sprak waren haar kinderen al groot en vertelde ze dat ze om hem te plagen in Nikolaj weer een Frank had gestopt. Een jongetje met wilde haren. Hoe hij dat vond heeft ze destijds niet verteld en ik heb het niet gevraagd. Dat zijn vragen die in je op komen als je zelf moeder bent. Dunya is al eens begonnen in ‘De tuin zonder eind’. Een prachtig boekje over Joris, een jongetje dat anders is dan andere kinderen. Zijn wereld is de grote tuin om zijn huis, waar hij kan leven en spelen en waar hij heel veel leert over bloemen en insecten. Hij is er gelukkig. De tuin is zo groot en omdat hij natuurlijk altijd dichtbij mama blijft, lijkt het alsof er geen einde is aan de tuin. Er zit ook verdriet in het boek. En er zitten veel dingen in om van te leren. Het is net iets voor Dunya. We gaan het snel weer eens lezen.

Tijden veranderen

Gelukkig is Ellen niet helemaal weg. Haar boeken bestaan nog, worden nog steeds gelezen en gewaardeerd en daarin kom ik haar elke keer weer tegen. Ik hoor haar stem nog en ik zie haar glimlach. Het kaartje met de tekst: “And the times they are changing” dat ik ooit kreeg na een moeilijke tijd, was tekenend voor wie ze was. De tekst was zo treffend, dat kon geen toeval zijn. En toen ik haar ooit vroeg of ze die speciaal voor mij had uitgezocht was haar antwoord: “Natuurlijk!” Ik moet er nog vaak aan denken, als ik het moeilijk heb en daarna. Tijden veranderen.

Herinneringen

Ik hoop dat ze nu kan genieten in haar eigen tuin zonder eind, waar die ook mag zijn. Tussen de bloemen en de dieren, in de natuur. Wat zal ze gemist worden hier op aarde, maar wat is het fijn dat ze zoveel achterlaat voor de wereld. In gedachten ben ik bij haar familie en bij iedereen die haar mist. Ik duik weer in haar boeken om haar stem te horen en om de vele herinneringen weer terug te halen. De wereld is een prachtig mens verloren, maar in haar boeken leeft ze door. Over haar op gaat het licht....