De juiste woorden

Deze maand is mijn moeder overleden; we wisten dat het zou gaan gebeuren, gezien de achteruitgang, het duidelijke verergeren van haar ziekte, de toegenomen hoeveelheid pijnbestrijding en toch... het komt altijd nog onverwachts. Het was voor mij echt een shock. Ik vergeleek hoe belangrijk ze voor me was al voor haar overlijden met een krukje met drie pootjes, waarbij de drie pootjes staan voor de drie belangrijkste (volwassen) personen in mijn leven (en ik de zitting ben a.h.w.). Zij was er één van. Maar hoe blijft zo'n krukje staan als er één pootje onderuit gehaald wordt? Elke dag is er weer één, de ene dag voel je je in-verdrietig, weer een andere dag voel je je leeg van binnen en een andere dag word je zo geleefd dat je er enkel mee bezig bent in gedachten en aan mooie momenten met elkaar terugdenkt. Maar moeilijk is het. Er zijn veel woorden gezegd over haar en over hoe nu verder zonder haar. Heel belangrijke woorden, waar ik het vaak rationeel helemaal mee eens ben, maar waar mijn gevoel (nog) niet in mee kan gaan. In mijn familie merk ik dat we er toch op heel verschillende manieren mee omgaan, ieder heeft zijn eigen karakter daarin ook mee... of tegen... Er kwamen veel reacties, op allerlei manieren. En dat deed vaak goed. Een mailtje van een oud-collega raakte me enorm. Waar ik besef dat ze niet meer hoeft te lijden, kwam het overlijden voor mij als een klap. En het deed echt pijn, fysiek zelfs. Toen mijn collega dan ook schreef dat het logisch is dat ik emotioneel en in de war ben en hoe in andere culturen vaak veel minder beredeneerd wordt en je je verdriet ook kunt laten zien, was ik echt ontroerd hoe iemand je zo goed kunt aanvoelen op een bepaald moment en die woorden weet te formuleren die jou op dat moment raken. Ze schreef dat ze begreep hoe verdrietig ik ben, dat het niet te doen is alles te beredeneren en je het gevoel kan hebben het uit te willen schreeuwen. Zo herkenbaar. Rouwen is zo belangrijk, schreef ze. Maar hoe doe je dat, rouwen, vraag ik me af. Ik merk nu dat ik heel veel terugdenk aan vroeger en allerlei herinneringen aan het ophalen ben. Huilen doe ik niet meer elke dag, vast omdat ik dat in die eerste paar dagen zo ontzettend veel heb gedaan. Is het een kwestie van tijd? Ik heb nog af en toe nachtmerries over dingen uit het verleden, die pak 'm beet 9, 10 jaar geleden zijn gebeurd. Dat is dan vast nooit echt geheeld, denk ik. Dan vraag ik me af of ik dit ooit een plekje kan geven. Ik kan nog niet wennen aan het idee dat ik haar nooit meer kan knuffelen, met haar kan praten tijdens de afwas en dat ze onze kinderen niet verder zal zien opgroeien. Wat ik wel mooi vind is hoe innig onze band was (al maakt dat het nu juist zo moeilijk) en dat ze dat zelf bevestigde vlak voor haar overlijden, voor zover ik dat al niet voelde in het dagelijks leven. Dat zit heel diep in mijn hart met al die herinneringen en dat neemt niemand mij ooit af!