Zwarte Piet, wie kent hem niet?

De zwarte pieten discussie

Met de komst van de pepernoten in de supermarkt laait ook de zwarte pietendiscussie weer op. Een beetje moedeloos word ik ervan. Voorgaande jaren besteedde ik er geen aandacht aan. Vermoeiend al die mensen die hun gelijk willen halen ten koste van de kinderen. Deze discussie kan niet op een fatsoenlijke manier gevoerd worden, maar verdeelt het land in wij-zij. Dat stemt me verdrietig. De kinderombudsman/vrouw heeft zich in de discussie gemengd. Niet omdat ze zo’n zin had om ook iets bij te dragen, maar omdat het haar werk is om voor alle kinderen op te komen. Ze heeft gesproken met verschillende kinderen, van allerlei afkomsten. Veel kinderen voelen zich gediscrimineerd, maar ook andere kinderen hebben last van de discussie. Ze geeft in haar rapport aan dat zwarte Piet veranderd moet worden, zodat hij leuk is voor alle kinderen.

Rapport van de kinderombudsvrouw

Natuurlijk zijn veel mensen niet blij met dit rapport. De kinderombudsvrouw is dan ook niet verrast dat ze boze mailtjes krijgt van mensen die vinden dat zwarte piet moet blijven zoals ie is. Dat er doodsbedreigingen tussen zitten en dat mensen haar online een vreselijke ziekte toewensen, dat is ondanks alles toch wel schrikken. Wie zou dat nou niet raken? Ik kan het niet laten, maar deel het bericht hierover. Ik krijg een reactie: “Waarom moeten wij alles veranderen?” Ik frons mijn wenkbrauwen. Het roept van alles bij me op: Hoezo wij? Wie zijn die wij? En hoezo alles? En wat zit daar voor frustratie achter? Dan staat er ineens een foto van iemand in een niqab op Facebook. “Nee, hier worden we blij van!” staat erbij. En dat slaat alles. Een blog is onvermijdelijk, want dit raakt mij diep. Ik geef het eerlijk toe: ik hou niet van niqabs of burka’s. Een hoofddoek prima, maar ik krijg het al benauwd als ik zie dat iemand alleen een kleine opening heeft om doorheen te kijken of zelfs alleen een gaasje. Maar iedereen heeft andere gewoonten en een andere overtuiging en die respecteer ik. Het ontgaat mij echter wat dit met zwarte Piet te maken heeft. Het zijn  mensen van allerlei afkomsten die moeite hebben met de kleur van de knecht van Sinterklaas, maar volgens mij ook met de rolverdeling. En over het verleden, de geschiedenis, de slavernij waar Nederland een grote rol in heeft gespeeld. En oorspronkelijk was zwarte Piet het domme knechtje van de Sint.

Zwarte Piet verandert

Mensen hebben het niet helemaal in de gaten blijkbaar, want Piet is de afgelopen jaren enorm veranderd. Vroeger had ie kroeshaar en oorringen, tegenwoordig is ie al veel minder zwart dan voorheen. Ongemerkt is de verandering al jaren geleden in gang gezet, volgens mij zelfs los van de discussie die later losbarstte. Je moet voor of tegen zwarte Piet zijn tegenwoordig. Ik kan niet aan die voorwaarde voldoen. Eigenlijk maakt het mij niet uit hoe hij eruit ziet. Van mij mag ie zo blijven, ik heb er geen last van. Maar tegelijkertijd vind ik dat als we er mensen mee kwetsen, dat we daar rekening mee moeten houden. Het gaat daarbij natuurlijk niet alleen om het uiterlijk, het gaat daarbij ook om het ontstaan van zwarte piet. We moeten ook oog en oor hebben voor de emoties die leven onder een grote groep mensen die daar wel moeite mee heeft. Ik ben gewend aan zwarte Piet en ik moet ook even slikken bij het idee dat ie misschien zou verdwijnen. Het moet dan ook geleidelijk gaan, maar iets minder geleidelijk dan nu. Niemand kan verwachten dat we vanaf nu alleen nog maar blauwe, gele, roze of regenboogpieten hebben. Beide partijen, voor en tegen zwarte Piet, misdragen zich in deze discussie. Ik vind het bizar hoe fel deze discussie wordt gevoerd en hoe onverdraagzaam Nederland ineens blijkt te zijn. Alsof Zwarte Piet veranderen erger is dan iemand dood wensen. Ik begrijp het echt niet.

Gekleurde pieten of roetvegen

Ik weet ook niet of gekleurde pieten dan wel de oplossing zijn. Misschien zijn roetvegen een goed idee, als dat beter voelt. Ik geef het toe: ik heb niet meteen een oplossing paraat. Het enige wat ik wil is dat de haat en de onverdraagzaamheid stopt. Elkaar dood wensen of een ziekte toewensen is natuurlijk erg triest. En groepen mensen wegzetten omdat ze mogelijk vinden dat zwarte Piet discriminatie is, dat levert ook geen productieve bijdrage aan dit debat. Laten we naar elkaar gaan luisteren en samen tot een overeenkomst komen. Dan heb je nog de grootste kans dat er een oplossing komt waar ook jij je in kan vinden. Het is een traditie, dat is waar. Maar als een traditie niet meer past bij de tijd, omdat er mensen door gekwetst of gediscrimineerd worden, dan is het tijd voor vernieuwing. Niet dat het helemaal moet verdwijnen, maar een beetje aanpassen kan best. Ik ben ervan overtuigd dat ik er wel aan zal wennen. En kinderen ook. Juist de kinderen. Het is maar net wat wij ze voorleven. En als ze straks in de geschiedenisboeken lezen over doodsverwensingen omdat zwarte Piet niet mag veranderen, dan schaam ik me kapot. Hoe leggen we dat onze kleinkinderen later uit. Waarom deden we dat? Waarom die haat, die onverdraagzaamheid? We leven hier met elkaar en of je het leuk vindt of niet: zwarte piet gaat veranderen. Hoe, dat is nog de vraag. Dat zal de tijd ons leren. Maar laten we terug gaan naar de basis: het kinderfeest. En het vanuit dat oogpunt bekijken. En ook bedenken wat we onze kinderen mee willen geven.

Geen discussie maar een dialoog

Op sommige plekken gebeurt het al. Afgelopen week is er in de Bijlmer een bijeenkomst geweest. Dat was een dialoog, geen discussie. Het werd een brainstormsessie hoe de intocht er dit jaar uit zou moeten zien. Voor en tegenstanders deden mee. Waarom is dat zo moeilijk? Dit ligt toch voor de hand? Ga met elkaar praten in plaats van elkaar bestrijden, want daar wordt uiteindelijk niemand gelukkig van. Tegenstanders moeten zich inleven in mensen die gewend zijn aan zwarte piet en het moeilijk vinden om dat te veranderen. Voorstanders moeten meer inzicht proberen te krijgen in de achterliggende emoties en gevoelens van mensen die moeite hebben met deze traditie. Alleen dan kunnen we tot een oplossing komen. Zwarte piet verandert. Dat is onomkeerbaar. De mensen die roepen dat dat nooit gaat gebeuren moeten die woorden over een paar jaar terugnemen. Zwarte Piet blijft veranderen, omdat tradities nou eenmaal mee veranderen met de tijd. En nee, we hoeven niet alles te veranderen. En of we blij worden van een niqab of niet, dat is een totaal andere discussie.

Leren van kinderen

Ik zou zeggen: luister naar de kinderen. Zoals de kinderombudsvrouw doet. En praat met de kinderen over hoe het dan wel zou moeten. Ik hoop dat het Sinterklaasjournaal dat ook doet. Er is nogal wat ophef geweest omdat er verschillende medewerkers zijn vertrokken vanwege het niet veranderen van zwarte Piet. Iedereen roept dat het een kinderfeest is. Het is niet in het belang van kinderen om deze discussie zo te voeren en elkaar letterlijk of figuurlijk zwart te maken. Laten we als volwassenen dan een stap terug doen en niet proberen om ons gelijk te halen over de hoofden van onze kinderen. Want die kunnen er wel normaal over praten. Laten we dan daar een voorbeeld aan nemen. Geef hen het laatste woord. Want van kinderen kunnen we nog een heleboel leren!

Op mijn Facebookpagina vind je al mijn blogs. Volg me en je bent als eerste op de hoogte van een nieuwe blog!