Het is weer tijd voor Cito-stress

Cito-tijd

“Groep vier gaat met juf Henrike mee voor de Spellingtoets” zegt de juf. Gelaten lopen de kinderen met me mee naar het kleine kamertje, waar geen verwarming zit, maar waar ze het wel warm krijgen door de inspanning. De kinderen zitten al snel te zweten op de moeilijke woorden. De meeste toetsen hebben ze nu gehad, maar ze zijn er nog niet helemaal. Het is weer Cito-tijd. Twee keer per jaar worden er Cito-toetsen afgenomen in elke groep van de basisschool. Midden en Eind van het schooljaar. De Cito in groep acht is natuurlijk het belangrijkste. Die is grotendeels bepalend voor de keuze van het voortgezet onderwijs. Maar de rest van de Cito’s is een instrument voor de school om het niveau van een leerling en een klas in kaart te brengen.

AVI Toetsen

Behalve de schriftelijke Cito’s is het ook tijd voor de leestoetsen. AVI toetsen en de Drie Minuten Toets (DMT) neem ik af in alle groepen waar ik werk.."Heb ik het wel goed gedaan?", "Is deze score slecht?" en: "Als ik deze toets niet haal, moet ik dan extra oefenen?" Vooral de hoogbegaafde kinderen, daar hebben wij aparte groepen voor op school, worden erg nerveus van de leestoetsen. "Stel dat je Avi-uit bent, dus dat je alle toetsen hebt gehaald, hoef je dan nooit meer te lezen?" vraag ik aan een meisje van groep zes. Ze lacht. "Nee, natuurlijk niet!". "Dus, niks aan de hand. Gewoon lekker blijven lezen en dan ga je vanzelf vooruit. Zullen we dan nu beginnen?" Ze knikt opgelucht. Daarna haalt ze de toets makkelijk en zelfs het niveau dat daarna komt doorstaat ze prima. Wat een drukte om niks en wat jammer dat kinderen zo jong al bezig zijn met niveaus. 

Drie Minuten Toets

“We gaan een leestestje doen. Je krijgt één minuut om zoveel mogelijk woorden te lezen” leg ik uit. Daar leggen kinderen zich niet zomaar bij neer. “Dat klopt niet, want het heet niet voor niets Drie Minuten Toets” is meestal de reactie. Ik knik. “Klopt. Er zijn drie toetskaarten, voor elke kaart krijg je één minuut om te lezen! Vandaag doen we één kaart.” Daar gaan ze mee akkoord. Eén kind kreunt zacht maar dramatisch. “Wat is het probleem?” vraag ik. “Ik heb net een Cito-toets van Begrijpend Lezen gedaan” zucht hij. Ik knik meelevend. “Ja, balen hè? Maar dat geldt voor iedereen toch?” Hij geeft me gelijk en gaat rechtop zitten. “Het is maar één kaart en dan mag je terug naar de klas”. “Wat is mijn score?” vraagt een kind. “Wie heeft de hoogste score?” vraagt een ander kind. “Heb ik meer woorden gelezen dan de vorige keer?” is ook een veelgehoorde vraag. Gelukkig kan ik naar waarheid zeggen dat ik de scores van de vorige toetsen niet bij de hand heb en dat ik sowieso niks zeg over de scores van andere kinderen

Cito Spelling

Ook voor Dunya is het toetsperiode. De leestoetsen heeft ze allang gehad, vlak na de kerstvakantie. Haar school is daar erg vroeg mee, maar dan komt het tenminste niet tegelijk met de Cito. “Ze heeft Spelling heel goed gedaan” vertelt de juf. “Het was heel moeilijk. Alle kinderen zaten te kreunen boven hun toets!” Dunya kijkt me trots aan en ik zeg tegen de juf: “Dan is het nog leuker als je goed scoort. Dan heb je tenminste het gevoel dat je er iets voor hebt gedaan!” Dunya is in juichstemming. “Ik heb het cijfer A gehaald!” roept ze. Ik ben trots op haar. Dat heeft ze toch maar mooi gedaan. De rest horen we nog wel. Ik hou me nooit zo bezig met toetsresultaten. Tegen Dunya zeg ik altijd dat ik tevreden ben als zij heel goed haar best doet. En dat doet ze.

Begrijpend Lezen

“Heb je nog een toets gehad vandaag?” vraag ik zoals elke dag. “Euh.....” denkt ze even na. “Ja!” zegt ze dan. “Welke?” vraag ik. Doordat ik zelf ook met groep vier werk, weet ik een beetje hoe de toetsen zijn en wat de kinderen ervan vinden. Ik ben dus benieuwd hoe Dunya het ervaart. “Begrijpend lezen!” zegt ze. “Was het moeilijk?” vraag ik. “Ja, heel moeilijk....” De volgende ochtend op school vraagt de juf of Dunya heeft verteld dat ze haar Begrijpend Lezen toets zo goed gemaakt heeft. Ik kijk haar verbaasd aan. Dat het niet slecht zou zijn had ik wel verwacht, maar door Dunya’s reactie had ik ook weer geen heel hoge verwachtingen van het resultaat. “Ze zei alleen dat ie heel moeilijk was!” vertel ik. De juf knikt. “Hij was ook heel moeilijk, maar ze heeft m heel goed gedaan. Niemand begrijpt dat. Als je moeite hebt met rekenen is het niet logisch dat je Begrijpend Lezen wel goed kunt.....” Daar moet ik over nadenken. En dat ga ik eens navragen, want dat is interessant om te weten, ook in verband met mijn werk. Ik zeg dat ik ook altijd goede cijfers had voor Begrijpend Lezen, maar dat rekenen me ook niet lag. Dunya lijkt precies op mij. “Het heeft ook niks met intelligentie te maken” zegt de juf. “Want ze weet heel goed wat ze doet....” De andere juf valt haar bij: “Dat denk ik ook!” Ik ben benieuwd naar het resultaat van rekenen.

Woordenschat

Als ik Dunya van school haal vertelt ze dat ze de Woordenschattoets heeft gemaakt. Deze was erg moeilijk. Dat snap ik. De juffen en ik zijn het erover eens dat de meeste woorden niet horen bij het taalgebruik in deze tijd. Het woord kluns of loeren gebruiken we eigenlijk nooit. De juf vindt de toets ouderwets. En ik vind ook dat deze toets best herschreven mag worden, met wat meer woorden uit deze tijd. Ik ben benieuwd naar Dunya’s score. Achteraf kan ze niet meer vertellen welke woorden in de toets voorkwamen, teveel onbekende woorden. Maar ze kan ons hier ook nog best eens mee verrassen, omdat sommige woorden een kwestie zijn van logisch nadenken. 

Groep drie

De juffen hebben het zolang mogelijk uitgesteld, zodat kinderen nog wat extra konden oefenen en wat extra instructie konden krijgen, maar op vrijdag vertelt Dunya dat ze de Cito van rekenen heeft gehad. “Van groep drie natuurlijk” voegt ze eraan toe. “Hoe ging het, was het moeilijk?” vraag ik zoals gewoonlijk. Ze schudt haar hoofd. “Nee, het is groep drie, dat is toch makkelijk!” Ik ben heel benieuwd of dit gevoel klopt met de werkelijkheid. Vorig jaar ging deze toets erg moeizaam, maar het is natuurlijk nu wel herhaling. Misschien heeft ze daar toch voordeel uit gehaald. Ik hoor het binnenkort wel bij het eerste rapportgesprek van dit jaar. Mijn indruk is dat ze de toetsen over het algemeen goed heeft gemaakt. Koppie-koppie heeft ze wel.

Zelfvertrouwen

Op mijn werk zijn de toetsen al achter de rug. Ik vond het wel erg leuk om al die Cito's af te nemen. Ook Dunya heeft haar laatste toets gehad. De rust keert terug. Echt in de stress raakt ze nog niet van de toetsen, maar een leuk resultaat zou een mooie boost zijn voor haar zelfvertrouwen. In elk geval twee toetsen zijn heel goed gegaan. Ik ben heel trots op haar hoe goed ze zich heeft ingezet om te laten zien wat ze kan.