De dood en het meisje

Zelfmoord

“De moeder van Lana heeft zelfmoord gepleegd” zegt Dunya, als we naast elkaar voor het verkeerslicht staan te wachten. “Ze is voor de trein gesprongen” voegt ze eraan toe. Ik kijk haar verschrikt aan. Even een moment dat alles stilstaat. Een moeder die een eind aan haar leven maakt. Zoiets kan toch niet? “Ik hoorde het van andere kinderen van de groep” vertelt ze verder. Deze mededeling, zo vanuit het niets, overvalt me enorm. De mensen om ons heen kijken strak voor zich uit. Ik heb niet meteen een reactie paraat. Maar wie wel? Wie verwacht nou dat haar kind bij een activiteit vandaan komt met zo’n verhaal? Ik in elk geval niet. We fietsen door het park. Dunya praat verder over het meisje dat haar moeder verloren is. “Hoe kan dat nou? Ze heeft toch een kind? Hoe moet dat nu?” vraagt ze. Ik zucht eens diep. “Lieverd, ik zou niet weten hoe dat werkt. Het enige wat ik wel zeker weet is dat die moeder dit niet heeft gedaan omdat ze niet van haar dochter houdt! Soms is alles zo zwart om je heen, dan is iemand zo ziek in haar hoofd, dat ze denkt dat de wereld beter af is zonder haar. Dat is verschrikkelijk, maar die mensen zien de mooie dingen niet meer. Die denken dat het beter is als ze er niet meer zijn. Die denken dat het voor iedereen het beste is. Of ze kunnen niet anders meer. Ik kan me daar gelukkig niet in verplaatsen. Zo heb ik me nog nooit gevoeld!”

Dichtbij de dood

“Ik denk dat Lana er niet is!” zegt Dunya als de week voorbij is. “Als ze er wel is, ga je niet zeggen: ‘Ik hoorde dat je moeder voor de trein is gesprongen. Waarom heeft ze dat gedaan?’” Ze wil het begrijpen, dus ik sluit niet uit dat ze zoiets zou kunnen vragen. Alhoewel, Dunya is ook wel zo slim om te weten dat je zoiets eigenlijk niet kunt doen. Ze kijkt me dan ook verontwaardigd aan: “Zoiets zou ik nooit zeggen!” Ik knik. “Je hebt gelijk. Ik had het niet moeten zeggen!” Dunya denkt dat Lana voorlopig niet meer komt op de activiteit. “Misschien komt ze juist wel!” zeg ik. “Het kan ook goed zijn om alles zoveel mogelijk weer normaal te laten doorgaan. Haar hele leven staat op zijn kop, dan is het misschien fijn om de vertrouwde dingen te blijven doen. Maar ik heb geen idee hoe de situatie is!” Ze is er wel. “Ze wilde er niet over praten. Ze wilde dat alles weer gewoon is” vertelt Dunya na de les. “Ik heb alleen gezegd dat zij de volgende keer iets mag bedenken wat we gaan doen voor haar moeder. Omdat haar moeder in de hemel is!” Pfff.... “Mooi hoor!” zeg ik. Tijdens het eten babbelt ze door over dit onderwerp. Totdat ik tegen haar uitval omdat het allemaal zolang duurt. “Kom op nou, je moet douchen en ik moet zo weg om te zingen. Eet eens even door!” Ik heb meteen spijt van mijn uitval. Dunya kijkt me oplettend aan en zucht. “Ik moet dit ook niet vertellen. Ik weet dat jij daar verdrietig van wordt”. De dood komt heel dichtbij op deze manier. En niet voor het eerst. Dat hoort niet als je acht bent. Toen ik zo oud was als zij had ik nog bijna niks meegemaakt. Dunya is niet voor niets zo wijs geworden. Door schade en schande zegt het spreekwoord. Dat is erg van toepassing op ons.

De tuin zonder eind

Ik lees voor uit “De tuin zonder eind”. Het gaat over Joris, die anders is. Over zijn zusje dat geboren wordt, maar wat meteen weer uit zijn leven verdwijnt. De oostenwind heeft haar meegenomen denkt Joris. Dunya legt de link niet zo snel. Als het hoofdstuk uit is, en het is al laat, doe ik het boekje dicht. Ik kijk naar de kaft. Prachtige tekeningen van Mance Post. Dunya legt een hand op mijn schouder. “Ben je nog erg verdrietig dat Ellen overleden is?” Ik kijk verbaasd op. Dan knik ik. “Ja, eigenlijk wel” zeg ik bedachtzaam. Ook begint ze ineens over Martijn. “Denk je nog vaak aan Martijn?” vraag ik haar. Ze schudt haar hoofd. “Het is al zolang geleden. Ik heb nu een leuk buurmeisje.” Natuurlijk heeft ze gelijk. Maar ik denk nog elke dag aan hem. Geen idee waarom, maar zijn dood heeft me zo diep geraakt. Als hij was verhuisd had ik vast ook nog weleens aan hem gedacht, maar was het gewoon iemand geweest die voorbij ging. Maar dat iemand zo plotseling uit het leven gerukt wordt, is zo onvoorstelbaar. Dan heb je alles overwonnen en dan val je tijdens het zwemmen ineens dood neer. Hoe is het mogelijk. Tegelijkertijd zijn emoties onberekenbaar, onvoorspelbaar en soms niet te volgen. Ze komen en ze gaan, op momenten dat je ze niet verwacht, om redenen die je niet helemaal kunt verklaren. Ik hou daar niet van. Ik wil alles verklaren. Waarom ik me zo voel? Ik ben boos, waarom ben ik boos. Wat heeft me nu zo geraakt? Op mijn 21ste zei een maatschappelijk werkster dat ik daarmee op moest houden. “Stampvoet als je boos bent, sla met je vuisten op een kussen, schreeuw het uit. Maar ga het niet analyseren. Je voelt wat je voelt en het moet eruit!” Ik denk nog vaak aan deze woorden. Toch doe ik het nog steeds.

Lieve oma Pluis

Toen mijn oma overleed, ruim vijf jaar geleden, kon ik niet meer stoppen met huilen. Ik probeerde het te verstoppen voor Dunya, wilde niet dat ze het zag. Wilde haar er niet mee belasten. Tot het moment dat ik in het zwart gekleed, klaar stond om haar naar het kinderdagverblijf te brengen. Ze keek me verbaasd aan. Ze raakte mijn zwarte rok aan. “Waar ga je naar toe dan?” bleef ze vragen. Het boekje “Lieve oma Pluis” dat ik had besteld zat nog in de doos. Ik begreep dat dit het moment was om het tevoorschijn te halen. Ik pakte Dunya bij de hand en liep met haar naar de bank. Ze kroop bij mij op schoot. Ik dacht dat ik het boekje ging voorlezen en daarna rustig vertellen dat mijn oma overleden was en ik naar de begrafenis zou gaan. Maar zo werkte het niet. Ik begon met voorlezen dat Nijntje heel verdrietig was omdat haar oma was dood gegaan. Daar ging ik. 'Een fontein vol van blijdschap' zong ik vroeger op de vakantiebijbelweek. Dit was een fontein vol verdriet die ineens begon te sproeien. Snikkend las ik het boekje voor en vertelde tussendoor dat mijn oma ook dood was gegaan en dat ik daarom zo verdrietig was.

Herinneringen ophalen

De dood en het meisje. Na mijn oma volgden er nog meer mensen die we verloren. Jonge mensen vaak. Veel jonger dan oma. Ondanks dat ik vind dat Dunya er te jong voor is, kan ik het natuurlijk niet voorkomen. Ik kan het niet voor haar weghouden want het komt gewoon haar leven binnen. Vaak zo onverwacht dat ik het haar niet eens zelf kan vertellen. Dunya kan daar over het algemeen beter mee omgaan dan ik. Hopelijk blijft dat zo. Natuurlijk verandert dat als ze groter wordt, maar ik hoop dat ze dingen makkelijker een plekje kan geven dan ik. Ook ik zit weleens in een dal. maar dat is iets anders dan “Ik wil dood”, want daarvoor is het leven gelukkig toch vaak genoeg veel te leuk.