Op onverwachte momenten...

Drie maanden zijn verstreken sinds het moment dat jij ons intens gelukkig en ontzettend verdrietig maakte. Het ene moment lijkt het de dag van gisteren, het andere moment alsof er jaren zijn verstreken sinds die dagen. 

We proberen het leven weer op te pakken, voor zover dat gaat. Papa is inmiddels weer aan het werk, volgens mij doet de afleiding hem goed. Mama is nog thuis, soms alleen, vaak met Fedde. Alleen zijn vond ik in het begin wel spannend. Geen afleiding; en dan dwalen mijn gedachten toch snel af naar jou Jort. Dat zijn momenten dat het vaak heel hard binnenkomt, het gemis van jou. Dan pak ik je dekentje, waar jouw geur nog in hangt en ga ik in de schommelstoel op jouw kamertje zitten. Naast je wiegje, die nu zo leeg is. Op zulke momenten gaan mijn gevoelens alle kanten op: van boosheid dat jij niet mag opgroeien, naar verdriet omdat wij je moeten missen, naar een soort nostalgische blijdschap over de herinneringen die ik van je heb. Van de zwangerschap, bevalling en de momenten daarna, toen we onbezorgd van je konden genieten. Wat ik enorm pijnlijk vind, is dat die herinneringen lijken te vervagen. Je geur kan ik me alleen herinneren wanneer ik je dekentje ruik. Hoe klonk je ook al weer? Hoe klonken je eerste huiltjes, vlak na de bevalling? En je kreetjes, toen je op vrijdagavond zo tevreden bij ons beneden lag? Hoe voelde je zachte huidje, je zwarte haartjes, hoe zwaar was je? Hoe zagen je ogen eruit? Het is zo ontzettend oneerlijk dat ik dit soort herinneringen nooit meer terug kan halen. Verdwijnen die herinneringen straks helemaal? Heb ik straks dan echt alleen de foto's nog om terug te kijken?

Wat ik heb ondervonden, is dat verdriet zich niet laat sturen. Dat het rouwproces zich niet in banen laat leiden, en dat is best vervelend voor iemand die gewend is alles te plannen. Het komt op de meest onverwachte momenten. Rouwen kun je niet aanzetten wanneer het je uitkomt, bijvoorbeeld wanneer ik bij je grafje langs ga. Het komt vaak als je er helemaal niet op zit te wachten, of wanneer je het niet verwacht. Zoals die dag dat papa en ik samen naar de Efteling gingen. Eén van de sprookjes in het Sprookjesbos is die van Het meisje met de zwavelstokjes. Dit sprookje gaat over een weesmeisje dat zwavelstokjes, lucifers, moet verkopen. Op oudejaarsavond is zij ook op straat maar krijgt zij ze niet verkocht. Ze heeft het zo koud, dat ze de laatste lucifers een voor een aansteekt. Uiteindelijk sterft ze door de kou, en het is de wijze waarop dit sprookje wordt verteld in de Efteling wat bij papa en mama voor onverwachte tranen zorgde:

'Een derde vlam tovert de glansvolle pracht
van een twinkelende kerstboom die verdwijnt in de nacht
Kerstboomlichtjes die als sterren verstrooien
Ze stijgen op om de hemel te tooien

Eén ster in het zwerk raast aan de anderen voorbij
in herinnering komt wat grootmoeder zei.
Een vallende ster, een ziel gaat op reis
Naar hemelse vrede, naar Gods paradijs

En zie, daar is grootje. Zij reikt naar het kind
Zacht stralend van goedheid met een liefde die bindt
Ach grootje, lief grootje, ach voer mij toch mee
Naar de innige warmte van uw hemelse vrêe

En zie, in grootmoeders armen ontvliedt zij deez' aard
Voor eeuwig voor zorgen en rampspoed gespaard

In de sneeuw blijft dit meisje, in kou overleden
Haar mond in een glimlach, een glimlach van vrede
Het is de kracht van de liefde die altijd wint
Het geluk is voor eenieder, en nu ook voor dit kind'

Zo mooi verwoord.. Zoals ook jij voortaan van zorgen en rampspoed bent gespaard, lieve Jort, en zoals jij nu hopelijk ook gelukkig in de hemel bent...

Wat ook een heel mooi, maar tevens ontzettend moeilijk moment was, was toen je neefje geboren werd. Natuurlijk wisten we dat het eraan zat te komen, maar net toen papa en ik even een dag en nacht met z'n tweeën weg waren en even alles wilden vergeten, kwam het telefoontje dat ons neefje was geboren. Natuurlijk waren we ontzettend blij voor je tante en oom, want wat fijn dat zij een gezonde zoon hebben gekregen! Maar tegelijkertijd is het ontzettend confronterend: ook een jongen, geboren op de dag dat jij van ons wegging, maar dan twee maanden later. Daar was mama even helemaal door van de kaart. Juist wanneer je het niet wil, komt het verdriet van jouw gemis dan weer heel hard binnen. Het meest nare is nog dat je helemaal niet verdrietig wil zijn, of misschien wel niet mag zijn van jezelf. Je wil vrolijk zijn, blij zijn. En dat voelde ik ook wel, maar daarnaast voelde ik ook weer heel erg het gemis van jou. Het verdriet laaide weer op in alle hevigheid, net alsof ik weer over het randje van die afgrond tuimelde waarin ik stortte toen de dokters vertelden dat jij zou sterven. En over die tegenstrijdige gevoelens voel ik me schuldig, want hoe kun je nu verdrietig zijn terwijl er net zoiets moois is gebeurd? Het eerste bezoek aan je neefje was ook erg spannend, want hoe zou dat zijn? Op het moment echter dat ik dat kleine, mooie mannetje zag liggen voelde ik alleen maar liefde. Voor hem, voor zijn ouders en zus, voor jou. Ik ben erg dankbaar dat ik blij kan zijn: voor je oom, tante en nicht, en voor ons, dat we een gezond neefje hebben. Toch blijven bepaalde momenten moeilijk, zoals wanneer ik zie hoe Fedde reageert op hem. Hoe hij jullie neefje zachtjes een kusje geeft, of het speeltje dat hij in zijn hand heeft bij hem neerlegt. Verdorie, zo hadden wij er ook bij moeten zitten... Dat had jij moeten zijn, lieve Jort, op schoot bij papa, Fedde er druk omheen keuvelend, af en toe zijn spel onderbrekend om jou een kusje te geven. Dat soort herinneringen zullen we niet opbouwen met jullie twee, en dat doet af en toe zo'n pijn... Soms ben ik ook zo bang dat iedereen jou langzaam gaat vergeten, omdat er weer nieuwe, leukere dingen gebeuren, mooiere herinneringen worden gemaakt. Bang dat wij straks de enigen nog zijn die aan jou denken, die jou missen. Dat mensen denken dat de rouw om jou wel lang genoeg heeft geduurd. Op zulke momenten wil ik zo graag bij je zijn, je weer vasthouden en je nooit meer loslaten.

Ik vraag me vaak af hoe het eruit ziet waar jij nu bent, Jort. Kun je ons zien, ons verstaan? Hoor je ons, als we je naam noemen? Ik stel me zo voor dat je op een plek bent waar geen tijd is, waar je kunt zien en horen wie of wat je maar wilt. Mensen die nog op aarde zijn, maar ook mensen die jou zijn voorgegaan. Een soort oneindig iets, waar je geen pijn voelt, alleen maar liefde. En ik hoop dat wij elkaar daar gaan terugzien, of -voelen. Dat ik je weer kan vasthouden, tegen je kan praten, je geur kan opsnuiven. Voor je kan zingen, je nooit meer loslaten. Dat we daar weer compleet zullen zijn. Soms zou ik willen dat dat moment morgen al is, zodat ik weer bij je ben. Dan doet het zo'n pijn in mijn hart, dan doet het verlangen om bij jou te zijn letterlijk zo'n pijn dat ik ineenkrimp. Tegelijkertijd wil ik dat nog niet, zijn er nog veel te veel dingen te doen, te beleven, voor het zover is. Tot die tijd wil ik mijn best doen om weer te gaan genieten van het leven, van papa en Fedde. Genieten voor minstens twee, voor jou en mij. En ik hoop dat ik in de tussentijd misschien af en toe een glimp van jou kan opvangen, vanuit het oneindige waar jij nu bent. Door een vlinder, een flakkerende kaars, een glinsterende ster...

'Ik zoek je in de sterren

In het schijnsel van de maan

Maar misschien

hoef ik je niet te zoeken

en ben je niet zo ver

van mij vandaan' (Fem., Papierpleziertjes)